Beeldende kunstenaar Wim Tellier houdt van grootse en uitdagende projecten, opgebouwd rond extreem uitvergrote foto’s. Dat geldt ook weer voor ‘CLOSER’, een opmerkelijk en voortdurend evoluerend kunstwerk over het valse gevoel van onaantastbaarheid dat mensen zich aanmeten. Vanaf april te bewonderen aan het AZ Zeno.
Tekst: Ruben Nollet / Fotografie: Belga
Wie tussen april en september voorbijkomt aan het AZ Zeno aan de Kalvekeetdijk in Knokke-Heist zal verwonderd opkijken.
Vijf maanden lang zal er op een weiland naast het ziekenhuis een gigantische foto van een man liggen, afgedrukt op een zeildoek van 90 meter lang en 50 meter breed. De kolossale afbeelding valt des te meer op omdat de figuur een zilveren brandweerpak draagt, de outfit die spuitgasten aantrekken om zich te beschermen tegen extreme hitte. Het gaat om ‘CLOSER’, een werk van Wim Tellier (°1979), de Antwerpse fotograaf en beeldend kunstenaar die de dingen per definitie groots ziet. Als landschapskunstenaar creëert hij enorme installaties door foto’s te integreren in een omgeving. “Ik ben er 14 jaar geleden mee begonnen,” legt hij uit.
“Sommige kunstenaars beginnen na elk project telkens weer van nul. Ik wou iets verzinnen waar ik daarna allerlei varianten op kon maken, zodat het samenhangend en herkenbaar zou zijn.” Tellier haalt de inspiratie voor nieuwe projecten uit eerder werk. Met zijn installaties reist hij de wereld rond, wat hem geregeld op verrassende plaatsen brengt. Hij werkt letterlijk grensverleggend, want hij stelde zijn kunst al tentoon op de Prinses Elisabethbasis in Antarctica en in de ‘death zone’ (de hoogte waarop mensen niet kunnen overleven omdat er te weinig zuurstof is, red.) op de flank van de Cho Oyu, de meest volumineuze berg van de Himalaya. ‘TIME’, een gigantisch uitvergrote foto van een krab die op zich weer bestond uit landschapsfoto’s, bracht hem onder meer naar Mongolië, Nepal, de Chinese Muur en de Danakil-depressie in Ethiopië. En het was op die laatste plaats, een bloedhete woestijn die bekendstaat als de Poort naar de Hel, dat hij het idee kreeg voor ‘CLOSER’. “De Danakil-depressie is de warmste plek op aarde”, vertelt Wim. “’s Middags wordt het er 60 °C tot 65 °C. Dat is niet uit te houden. Binnen tien jaar zal je daar bij wijze van spreken niet meer kunnen komen zonder zo’n vuurbestendig pak, als je niet wil verschroeien.”
Misplaatste arrogantie
Zo kwam hij uit bij zijn nieuwe project, dat bestaat uit vier fasen. De enorme foto van de zilveren man (3.000 kilogram zwaar!) is het eerste stadium. In zijn beschermende outfit lijkt het personage onkwetsbaar. Maar dat is enkel schijn en misplaatste arrogantie. “We onderschatten de natuur maar al te vaak,” stelt de kunstenaar. “Kijk naar COVID-19. Aanvankelijk werd het virus weggelachen als een griepje uit China, een ver-van-mijn-bedshow. Maar dan gingen mensen op vakantie naar het verkeerde skigebied, de boel ontplofte en onze economie lag plat. Plots kwam het heel dichtbij. Vandaar trouwens de titel ‘CLOSER’. En voor alle duidelijkheid: ik had het concept al helemaal uitgewerkt voordat corona uitbrak. Het is door de pandemie enkel toepasselijker geworden.”
De tweede fase van het project zet extra in de verf hoe relatief onze onaantastbaarheid is. In de grote foto heeft Tellier ontelbare gaatjes geprikt en kleine zonnebloempjes geplant. Die schijnbaar tere plantjes zullen beetje bij beetje dat pak meer gaan overwoekeren en overheersen. De link naar COVID-19 is opnieuw snel gelegd. Daarom vindt Tellier AZ Zeno ook de perfecte locatie voor dit project. “Mijn familie heeft de voorbije maanden enkele klappen moeten incasseren,” zegt hij. “Eerst is mijn schoonmoeder gestorven, drie weken daarna ineens mijn moeder. We zijn veel in ziekenhuizen geweest en hebben gezien dat de mensen die er liggen het vaak moeilijk hebben. Ik hoop dat ze kracht zullen putten uit deze zonnebloemen die uit een zilveren zee lijken te groeien. Bovendien is het ziekenhuis een fantastisch en fotogeniek gebouw, dat gemakkelijk bereikbaar is.”
Toegankelijke kunst
Het derde luik van het project speelt in op duurzaamheid, want Wim vindt het per definitie belangrijk om daar rekening mee te houden als hij aan zo’n grote onderneming begint. “Ik heb de foto bijvoorbeeld afgedrukt met een innoverende Canon-printer die gebruikmaakt van ecologisch verantwoorde inkten,” zegt hij. “En ik probeer de doeken uiteraard ook altijd een andere bestemming te geven. In dit geval is het de bedoeling om de foto van de man in het vuurpak te upcyclen als zeildoek voor strandstoelen.” Die uitgesproken praktische kant maakt deel uit van Wims visie. Hij wil kunst maken die dicht bij het publiek staat en niet elitair is. Wie hem wil steunen, kan een dubbele luchtfoto kopen.
“Enerzijds een foto van het intacte vuurpak, en daarnaast een foto van het pak met de zonnebloemen die erdoor groeien,” klinkt het. “Die tweede foto wordt vanop grote hoogte gemaakt met een drone op de dag dat je aanwezig bent. Je koopt dus eigenlijk een belevenis. Die betrokkenheid en emotionele waarde vind ik heel belangrijk. Dat is voor mij echte waarde. Ik wil mijn kunst puur en toegankelijk houden. Dat is altijd mijn drijfveer geweest.”
Band met Knokke-Heist
De finale fase van ‘CLOSER’ wordt iets nieuws voor Tellier: een bronzen standbeeld. Dat zal diezelfde figuur in het vuurpak afbeelden maar dan met zijn handen tegen een onzichtbaar raam. Alsof hij naar buiten kijkt, naar al de mensen die spijtig genoeg niet de middelen hebben om zo’n beschermende outfit te krijgen. “Het idee is dat niets die man kan raken,” beschrijft Wim, “maar dat hij er wel een prijs voor betaalt: eenzaamheid. Hij hoort niet meer bij de rest van de wereld.”
De kunstenaar is heel blij dat hij net in Knokke-Heist zijn eerste standbeeld zal mogen opstellen. Door de jaren heen is hij kind aan huis geworden in de kuststad. ‘CLOSER’ is al het vierde project dat hij hier tentoonstelt, na de krab van ‘TIME’, het grote opschrift van ‘SHARE’ en de bloemen van ‘BEE XXL’. “Ik heb echt een band met Knokke-Heist,” besluit hij. “Het is altijd fijn samenwerken met de stad. Zo’n project neemt gemiddeld drie jaar in beslag, wat veel energie vergt. Die put ik uit de waardering die ik krijg. Ik voel echt dat Knokke-Heist fier is op wat ik tentoonstel. Iedereen is helemaal mee met mijn concept. Dat is onbetaalbaar.”
Wim Tellier in zes kunstwerken
2006 | ‘WE WISH’
Een foto van Telliers pasgeboren zoon Yenno, uitvergroot tot 600 vierkante meter, op een achtergrond van felgekleurde badeendjes.
2013 | ‘WE DRIFT’
Duizend drijvende vlotten op de Schelde met telkens een collage van landschappen die een portret vormen, over een oppervlakte van een miljoen vierkante meter. De eerste kunstinstallatie gestuurd door de natuurkrachten.
2014 | TOMORROWLAND
Twee installaties op het muziekfestival. Een daarvan maakte gebruik van 45 onderling verbonden camera’s, ingebouwd in het hoofdpodium, omeenuniek groepsportret te creëren.
2015 | ‘TIME’
3.000 m2 grote cirkelvormige afbeelding van een krab, opgebouwd uit 400 ‘fish-eye’-foto’s van landschappen uit de vier windstreken.
2018 | ‘SHARE’
Tijdlijn van 1 km lang met 600 foto’s. Elke afbeelding is een samenstelling van twee beelden die gecombineerd een verhaal vertellen.
2020 | ‘BEE XXL’
Zes reusachtige foto’s van inheemse bloemen, tot 500 keer uitvergroot, die bezoekers het gevoel geven dat ze een bij zijn.
‘CLOSER’, van 4 april tot 4 september aan AZ Zeno Knokke-Heist.